Author: Advocate Paresh M Modi

As a law firm, Advocate Paresh M Modi is having a team of expert Advocates who provide expert advice and guide the clients on the complicated issues of court proceedings in India. Our law firm has been advising clients to adopt a systematic approach as per the provisions of the law and the requirements of the statute. Being the Best Advocate in Ahmedabad, Advocate Paresh M Modi has been serving the clients according to the provisions of law as Advocate Paresh M Modi is an Experienced Lawyer in Gujarat.Paresh M Modi and his associates have been rendering excellent work owing to their experience in Gujarat High Court for more than 7 years together and having established themselves as a seasoned advocate in the High Court of Gujarat by dealing with various matters in a different fields. It has been made possible to see that the client in any corner of the State of Gujarat could get genuine legal advice and the presence of a lawyer on account of the association with Advocates in various cities of the State of Gujarat.

Categories Legal Disputes, Trust Act Lawyer

Trustee Ferfar Report with Audit Compliance for Application U/s 22 before Charity commissioner (Bombay Public Trusts Act, 1950) | Advocate Paresh M Modi

Trustee Ferfar Report with Audit Compliance for Application U/s 22 before Charity commissioner (Bombay Public Trusts Act, 1950) | Advocate Paresh M Modi

If a public trust registered under the Bombay Public Trusts Act, 1950 has not submitted audit reports for several years (e.g., 8 years pending), it is a serious non-compliance under the Act.

Here’s a detailed explanation of the query, consequences, legal sections, powers of the Charity Commissioner, and potential solutions:

Query:

  • A public trust registered under the Bombay Public Trusts Act, 1950 has not submitted audit reports for the past 8 years.

  • Now the trustees have submitted a Change Report (Trustee Ferfar) under Section 22, but the question arises:

    1. Can the Charity Commissioner disapprove the Change Report due to non-submission of audits?

    2. Can penalty be imposed?

    3. What are the relevant sections and remedies?

Relevant Law: Bombay Public Trusts Act, 1950 (Applicable in Gujarat)

⚖️ Section 33 – Maintenance of Accounts

Every public trust is bound to maintain regular accounts of all its financial transactions.

⚖️ Section 34 – Balance Sheet and Income-Expenditure Account

Every public trust must prepare annually:

  • Balance Sheet

  • Income & Expenditure Statement

⚖️ Section 33(4) r/w Section 34-A – Audit Requirements

  • Trusts with an income above ₹15,000 per annum are required to get accounts audited by a Chartered Accountant.

  • Audit Report must be filed with the Charity Commissioner’s office within prescribed time (generally 6 months from end of financial year).

⚖️ Section 66 – Penalty for Non-Compliance

If a trustee fails to comply with requirements under Sections 32 to 34-A:

  • Fine up to ₹10 per day of default (for each trustee).

  • Maximum fine may go higher if the default is willful or repeated.

  • The Charity Commissioner has the power to impose penalty under this section.

⚖️ Section 22 – Change Report (Trustee Ferfar)

  • Any change in trustees must be reported to the Charity Commissioner by filing a Change Report.

  • Charity Commissioner may not approve the report if the trust is in default of audit and other compliance requirements.

Consequences of Non-Submission of Audit Reports:

  1. ❌ Change Report (Trustee Ferfar) can be rejected or kept pending till audit compliance is made.

  2. ⚠️ Penalty under Section 66 can be imposed on existing and past trustees.

  3. ❌ Trust may be disqualified from applying for grants or approvals from government departments.

  4. ⚖️ Inquiry under Section 41A – The Charity Commissioner may issue directions or conduct inquiry against trustees for negligence.

Solutions / Remedies:

  1. Immediately appoint a CA to prepare and audit accounts for all 8 pending years.

  2. File Audit Reports (Form 10B or Form 10) along with balance sheets to the Charity Commissioner for each year.

  3. After compliance, file a covering letter explaining the delay and requesting condonation.

  4. If penalty notice is received under Section 66, file a reply showing bona fide reason and seek waiver or reduction.

  5. Re-submit the Trustee Change Report (Section 22) with audit compliance.

  6. Maintain regular accounts and audits in the future to avoid complications.

Important Forms & Documents:

  • Form 10B: For filing audit report.

  • Form 9: Statement of income & expenditure.

  • Form Schedule IXC: If income exceeds ₹15,000.

  • Form Schedule IXD: If income is less than ₹15,000.

  • Form for Section 22 Change Report (Trustee Ferfar)

Case Law / Judicial View:

  • Bombay High Court in several decisions has upheld the Charity Commissioner’s power to deny approval of change reports if there is material non-compliance such as non-submission of audits.

  • The courts have also upheld penalty under Section 66 when trustees failed to discharge their duties.

Summary:

  • Yes, the Charity Commissioner has authority to disapprove the Trustee Change Report if audit reports are pending.

  • Yes, penalty can be imposed under Section 66.

  • To remedy the situation, submit all pending audits, file them with proper explanation, and comply with statutory formalities to get the change report approved.

નીચે આપેલ માહિતી ગુજરાતીમાં આપવામાં આવી છે, જે બોમ્બે પબ્લિક ટ્રસ્ટ એક્ટ, 1950 હેઠળ ટ્રસ્ટ દ્વારા છેલ્લા 8 વર્ષથી ઓડિટ રિપોર્ટ ન આપવાના મુદ્દા, ચેરિટી કમિશનરના અધિકારો, દંડની જોગવાઈઓ અને ઉકેલ વિશે વિગતવાર માહિતી આપે છે:

કવેરી:

  • ટ્રસ્ટ, જે Bombay Public Trust Act, 1950 હેઠળ નોંધાયેલ છે, તેણે છેલ્લા 8 વર્ષથી ઓડિટ રિપોર્ટ રજૂ કર્યા નથી.

  • હાલ ટ્રસ્ટીઓએ ફેરફાર રિપોર્ટ (Section 22 – Trustee Ferfar) દાખલ કર્યો છે.

પ્રશ્નો:

  1. શું ચેરિટી કમિશનર ઓડિટ રિપોર્ટ ન ભરવાના કારણે Trustee Ferfar Report નકારી શકે?

  2. શું ચેરિટી કમિશનર દંડ લાદી શકે?

  3. કયા ધારાઓ અને કાયદા લાગુ પડે છે?

  4. શું ઉકેલ હોઈ શકે?

લાગુ કાયદો: Bombay Public Trust Act, 1950 

⚖️ ધારા 33 – હિસાબ પત્રો

દરેક ટ્રસ્ટે પોતાનું નિયમિત હિસાબ લખાણ રાખવું ફરજિયાત છે.

⚖️ ધારા 34 – આવક-જાવકનું હિસાબ (Annual Statement)

દરેક ટ્રસ્ટે દર વર્ષે:

  • આવક-જાવકનું હિસાબ (Income-Expenditure Statement) અને

  • બેલેન્સ શીટ તૈયાર કરવી આવશ્યક છે.

⚖️ ધારા 33(4) અને 34-A – ઓડિટ ફરજિયાત

  • જે ટ્રસ્ટની વાર્ષિક આવક ₹15,000 થી વધુ હોય, તેને ચાર્ટર્ડ અકાઉન્ટન્ટ દ્વારા ઓડિટ કરાવવું ફરજિયાત છે.

  • ઓડિટ રિપોર્ટ દર વર્ષે Charity Commissioner કચેરીમાં રજૂ કરવો જરૂરી છે.

⚖️ ધારા 66 – દંડ માટેની જોગવાઈ

જો ટ્રસ્ટી:

  • ઓડિટ, હિસાબ, કે Section 32–34Aની જોગવાઈઓનું પાલન નથી કરતા, તો:

    • દરેક ટ્રસ્ટી સામે દંડ દરરોજ રૂ.10 સુધી લાગુ પડે.

    • દંડ વધારી શકાય છે જો તદ્દન બેદરકારી જણાય.

⚖️ ધારા 22 – ટ્રસ્ટી ફેરફાર રિપોર્ટ

  • ટ્રસ્ટી બદલાવની માહિતી ફેરફાર રિપોર્ટ તરીકે દાખલ કરવી પડે છે.

  • જો ટ્રસ્ટ ઓડિટ, હિસાબ વગેરેમાં ડિફોલ્ટમાં હોય, તો ચેરિટી કમિશનર રિપોર્ટ મંજૂર ના કરે.

અનુસંધાન અને પરિણામ:

  1. ❌ Trustee Ferfar Report મંજૂર ન થવાની શક્યતા.

  2. ⚠️ Section 66 હેઠળ દંડ લાદી શકાય.

  3. ❌ ટ્રસ્ટ સરકારી ગ્રાન્ટ કે મંજૂરી માટે અયોગ્ય બની શકે.

  4. ⚖️ Section 41A હેઠળ તપાસ કે સૂચનાઓ આપી શકે.

ઉકેલ અને પગલાં:

  1. CA ની નિમણૂક કરો અને છેલ્લાં 8 વર્ષના હિસાબો ઓડિટ કરાવો.

  2. દરેક વર્ષ માટે:

    • ઓડિટ રિપોર્ટ (Form 10B)

    • Balance Sheet & Income Statement

    • Schedule IXC અથવા IXD Charity Commissioner કચેરીમાં ફાઈલ કરો.

  3. વિલંબ માટે કવરિંગ લેટર આપી, માફીની વિનંતી કરો.

  4. જો Section 66 હેઠળ નોટિસ મળે તો બોનાફાઇડ કારણો દર્શાવી જવાબ આપો.

  5. Compliance પછી Trustee Ferfar રિપોર્ટ ફરીથી ફાઈલ કરો.

  6. આગલા ભવિષ્યમાં નિયમિત ઓડિટ અને ફાઈલિંગ કરો.

આવશ્યક ફોર્મ્સ:

  • Form 10B – ઓડિટ રિપોર્ટ માટે

  • Form 9 – આવક–જાવક સ્ટેટમેન્ટ

  • Schedule IXC – આવક ₹15,000થી વધુ હોય ત્યારે

  • Schedule IXD – આવક ₹15,000થી ઓછી હોય ત્યારે

  • Section 22 – ફેરફાર રિપોર્ટ ફોર્મ

ન્યાયિક દૃષ્ટિકોણ:

  • બોમ્બે હાઈકોર્ટ દ્વારા ઘણા કેસોમાં માન્યતા આપવામાં આવી છે કે, જો ટ્રસ્ટ ઓડિટ કે હિસાબ અંગે ગંભીર બેદરકારી બતાવે છે તો Charity Commissioner Trustee Ferfar Report મંજૂર ન કરવા માટે અધિકૃત છે.

  • દંડ માટેની કાર્યવાહી પણ કાયદેસર ગણવામાં આવે છે.

સારાંશ:

  • હા, ચેરિટી કમિશનર પાસે અધિકાર છે કે તે ઓડિટ ન ભરનાર ટ્રસ્ટ સામે Trustee Ferfar Report નકારી શકે.

  • હા, દંડ પણ લાગુ પડી શકે છે ધારા 66 હેઠળ.

  • ઉકેલ માટે તરત ઓડિટ કરાવવી, રિપોર્ટ ફાઈલ કરવો અને જવાબદારી સ્વીકારી યોગ્ય રીતે રજૂઆત કરવી ખૂબ જ અગત્યની છે.

જો તમારે મદદ જોઈએ હોય તો હું તમારી માટે આગળની પ્રક્રિયા માટે નીચેના દસ્તાવેજો બનાવી આપી શકું:

  • ઓડિટ રિપોર્ટ માટે કવરિંગ લેટર

  • દંડ નોટિસ માટે જવાબ

  • ફેરફાર રિપોર્ટ માટે સમર્થનપત્ર

📞 ગુજરાતમાં વિશ્વાસ કેસ માટે કાયદાકીય માર્ગદર્શન

જો તમે ધોલેરા, અમદાવાદ કે ગુજરાતમાં ટ્રસ્ટ કે ટ્રસ્ટ સંપત્તિ અંગે કેસ લડી રહ્યા હોવ, તો તમે પ્રખ્યાત વકીલ શ્રી એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી સાહેબ નો સંપર્ક કરી શકો છો:

એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી
📍 ઓફિસ નં. C/112, સુપથ-2 કોમ્પ્લેક્સ, કોહિનૂર પ્લાઝા સામે, જૂના વાડજ બસ સ્ટેન્ડ પાસે, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ – 380013
📞 મોબાઈલ: +91 9925002031
📠 ઓફિસ લૅન્ડલાઇન: +91-79-48001468
📧 ઇમેઇલ: advocatepmmodi@gmail.com
🌐 વેબસાઇટ: www.advocatepmmodi.in

 

Author Advocate Paresh M Modi
Categories Advocate, Legal Disputes

Gujarat Co-operative Societies Act, 1961 & Society Members Rights for Audit & Section 84, Section 93, Section 96 | Advocate Paresh M Modi

Question:- Under the Gujarat Co-operative Societies Act, 1961, the District Registrar (also known as the Deputy Registrar or Assistant Registrar, depending on the jurisdiction) has the power to call for an audit report or other relevant documents from a society upon receiving a complaint from any of its members.

Relevant Legal Provisions:

📜 Section 84 of the Gujarat Co-operative Societies Act, 1961 – Audit

  • Every society is required to get its accounts audited at least once every year.

  • The audit must be conducted by an auditor from the panel approved by the Registrar.

  • The Registrar has the authority to enforce the audit and can call for audit reports and records if the society fails to do so.

📜 Section 93 – Inquiry by Registrar

  • If a complaint is received from a society member, or there is suspicion of mismanagement or irregularity, the Registrar can initiate an inquiry into the affairs of the society.

  • The Registrar can ask for relevant documents like:

    • Audit Reports

    • Financial Statements

    • Minutes of Meetings

    • Membership Registers

🛡️ Purpose:

  • To protect the interest of members.

  • To prevent misuse or misappropriation of society funds.

  • To ensure accountability of the managing committee.

✅ Summary:

Yes, The District Registrar has full legal authority under the Gujarat Co-operative Societies Act to demand an audit report from the society if a valid complaint is received from one or more members of the society. The society is legally bound to cooperate and provide the required documents.

📘 Gujarati Explanation:

હાં, ગુજરાત સહકારી સમાજ અધિનિયમ, 1961 અનુસાર, જિલ્લા રજીસ્ટ્રાર (અથવા ઉપ રજીસ્ટ્રાર/સહાયક રજીસ્ટ્રાર) પાસે એવો અધિકાર છે કે તેઓ સમાજના સભ્ય દ્વારા આપવામાં આવેલી ફરિયાદના આધારે audit report અથવા અન્ય જરૂરી દસ્તાવેજો માંગી શકે છે.

📘 લાગુ કાયદાકીય જોગવાઈઓ:

📜 ધારા 84 – સમીક્ષા (Audit)

  • દરેક સહકારી સંસ્થાને દર વર્ષે એક વખત નાણાકીય હિસાબોનું ઓડિટ કરાવવું ફરજિયાત છે.

  • ઓડિટ એવા ઓડિટર દ્વારા થવું જોઈએ કે જે રજીસ્ટ્રાર દ્વારા માન્ય પેનલમાં સમાવિષ્ટ હોય.

  • રજીસ્ટ્રાર પાસે અધિકાર છે કે જો સંસ્થા ઓડિટ ન કરાવે, તો તેઓ પોતે ઓડિટ કરાવી શકે છે અને ઓડિટ રિપોર્ટ તથા અન્ય આર્થિક દસ્તાવેજો માંગી શકે છે.

📜 ધારા 93 – રજીસ્ટ્રાર દ્વારા તપાસ (Inquiry)

  • જો સંસ્થાના કોઈ સભ્ય દ્વારા ફરિયાદ મળે છે, અથવા અયોગ્ય વ્યવસ્થા અથવા ભ્રષ્ટાચારની શક્યતા હોય, તો રજીસ્ટ્રાર તપાસ શરૂ કરી શકે છે.

  • આ દરમિયાન, રજીસ્ટ્રાર નીચેના દસ્તાવેજો માંગે શકે છે:

    • ઓડિટ રિપોર્ટ

    • નાણાકીય હિસાબોની વિગતો

    • મિટિંગ્સના મિનિટ્સ

    • સભ્ય નોંધણી રજીસ્ટર

🎯 ઉદ્દેશ:

  • સભ્યોના હિતોની રક્ષા

  • સંસ્થાની નાણાકીય જવાબદારી સુનિશ્ચિત કરવી

  • ભ્રષ્ટાચાર અને ગેરવર્તન અટકાવવું

✅ સારાંશ:

હા, જો સંસ્થાના સભ્ય દ્વારા યોગ્ય ફરિયાદ આપવામાં આવે છે, તો જિલ્લા રજીસ્ટ્રારને અધિકાર છે કે તેઓ audit report માંગે અને તપાસ શરૂ કરે. સહકારી સંસ્થા માટે એ આવશ્યક છે કે તેઓ જરૂરી દસ્તાવેજો આપે અને સહયોગ કરે.

Let’s look at Section 96 of the Gujarat Co-operative Societies Act, 1961 in the context of your earlier question regarding the power of the District Registrar to demand an audit report or initiate action based on members’ complaints.

📜 Section 96 – Power to summon and enforce attendance of witnesses and documents

(ગુજરાત સહકારી સમાજ અધિનિયમ, 1961)

✅ English Explanation:

Section 96 grants the Registrar, and any person authorized by the Registrar (such as inquiry officers, auditors, or inspecting officers), powers similar to those of a civil court for the following purposes:

  1. To summon persons and enforce their attendance.

  2. To compel the production of documents and records (like audit reports, registers, account books, minutes, etc.).

  3. To examine witnesses on oath.

This section gives legal backing to the Registrar or auditing/inquiry authority to compel a society or its office bearers to submit documents, attend hearings, or respond to inquiries — especially when there is a complaint from a society member or suspicion of mismanagement.

📘 Gujarati Explanation:

📜 ધારા 96 – સાક્ષીઓ અને દસ્તાવેજો માટે સમન્સ આપવાની અને હાજરી ફરમાવવાની શક્તિ

આ ધારા હેઠળ, રજીસ્ટ્રાર અથવા તેમના દ્વારા નિયુક્ત અધિકારી (જેમ કે ઓડિટર, તપાસ અધિકારી) ને નીચેની શક્તિઓ મળે છે, જે સિવિલ કોર્ટના સમાન છે:

  1. વ્યક્તિને સમન્સ મોકલીને હાજર થવા મજબૂર કરવી.

  2. દસ્તાવેજો અને રેકોર્ડ રજૂ કરવા ફરમાવવી, જેમ કે ઓડિટ રિપોર્ટ, એકાઉન્ટ બુક, રજીસ્ટરો, મીટિંગ મિનિટ્સ વગેરે.

  3. સાક્ષીઓની હલફનામા હેઠળ પૂછપરછ કરવા.

જ્યારે સંસ્થાના સભ્યો તરફથી ફરિયાદ મળે કે ગેરવહીવટની શંકા હોય, ત્યારે આ ધારા અંતર્ગત રજીસ્ટ્રાર પાસે સંપૂર્ણ અધિકાર છે કે તેઓ સંસ્થા અથવા તેની મેનેજિંગ કમિટી પાસેથી તમામ જરૂરી દસ્તાવેજો માંગે અને તપાસ કરે.

🧾 Conclusion:

Section 96 is instrumental in enforcing transparency and accountability in co-operative societies. It empowers the Registrar to:

  • Ensure societies comply with audit requirements.

  • Act effectively on complaints from members.

  • Legally bind societies to produce records or attend hearings.

Question: Can a non-residing member of the society become a Committee Member, Chairman, Secretary, or Treasurer (Cashier)?

✅ Short Answer:

Generally, yes, a member who is not currently residing in the society can become a committee member or office bearer like Chairman, Secretary, or Treasurer — provided there is no specific restriction in the society’s registered bye-laws and they fulfill the eligibility criteria under the Gujarat Co-operative Societies Act, 1961 and the Gujarat Co-operative Societies Rules, 1965.

However, certain restrictions or practical limitations may apply based on:

  • Bye-laws of the specific society,

  • Model bye-laws issued by the Registrar, and

  • Judicial rulings regarding active participation and management interest.

📘 Legal Framework:

🏛 Gujarat Co-operative Societies Act, 1961

📜 Section 73 (H): Constitution of Committee and Term

  • Lays down eligibility to be a committee member.

  • Does not specifically disqualify non-resident members from being in the managing committee.

  • However, the member must not be a defaulter and should be an active member.

📜 Section 20 – Member’s Rights and Duties

  • Defines who is a member and their rights.

  • Residence is not mandatory to retain membership rights.

🧾 Gujarat Co-operative Societies Rules, 1965

  • No explicit rule preventing a non-resident member from contesting or becoming part of the managing committee.

  • However, Rule 32 and 33 cover elections and committee structure. Residency is not a criterion unless stated in bye-laws.

📂 Important Considerations:

  1. ✅ If the Bye-laws of the Society Allow It:
    Unless the bye-laws of your society specifically require only residing members to be office bearers, non-resident members can hold posts.

  2. 🚫 Possible Disqualification Grounds (as per law or model bye-laws):

    • If the member is a defaulter in maintenance dues.

    • If they have not attended meetings for a certain period.

    • If they are inactive in society affairs.

    • If they don’t hold ownership or have pending title issues.

  3. 🔍 Registrar’s Circulars & Model Bye-laws:

    • In some states, Registrar’s offices issue model bye-laws recommending that preference be given to resident members, especially for key posts like Secretary or Chairman.

    • Gujarat may follow similar practice but not a mandatory restriction unless incorporated in bye-laws.

⚖️ Relevant Judgements (Reference Purpose Only):

  1. Bombay High Court – Mohan v. State of Maharashtra (W.P. 3450/2013)

    • Held: A member who is not in active participation in society matters may not be ideal for a committee, but no absolute bar unless provided in bye-laws.

  2. Supreme Court in Zoroastrian Co-operative Housing Society Case (2005)

    • Reiterated that the bye-laws are binding on members and govern eligibility.

  3. Gujarat High Court Cases often refer to the primacy of bye-laws and registrar’s approved framework for society matters.

✅ Conclusion:

✔️ A non-resident member can legally be a committee member or office bearer (Chairman, Secretary, Treasurer) in a Co-operative Housing Society under the Gujarat Co-operative Societies Act, unless disqualified under the bye-laws or found to be inactive or ineligible for some other legal reason (like default, inactiveness, etc.).

📘 Gujarati Explanation:

❓ શું એ સભ્ય, જે ખરેખર સોસાયટીમાં રહેતો જ નથી, તે મેનેજિંગ કમિટીમાં સભ્ય, ચેરમેન, સેક્રેટરી કે કેશિયર બની શકે છે?

✅ ટૂંકો જવાબ:

હા, જો સમિતિના સભ્ય તરીકે બનવા માટેના પાત્રતાના નિયમોમાં અથવા સંસ્થાના બાયલોઝમાં રહીવાનો અનિવાર્ય નક્કી કર્યો ન હોય, તો એવો સભ્ય, જે રહેતો નથી, પણ મિલ્કત માલિક છે, તે સમિતિમાં સભ્ય કે અધિકારી (જેમ કે ચેરમેન, સેક્રેટરી, કેશિયર) બની શકે છે.

📘 કાયદાકીય જોગવાઈઓ:

🏛 ગુજરાત સહકારી સમાજ અધિનિયમ, 1961

📜 ધારા 73H – સમિતિની રચના અને અવધિ:

  • સમિતિના સભ્ય બનવા માટેની પાત્રતા જણાવે છે.

  • એવું સ્પષ્ટ નથી કે રહીશ જ હોવો જોઈએ.

  • સભ્ય ડિફોલ્ટર નહીં હોય, અને એક્ટિવ સભ્ય હોવો જોઈએ.

📜 ધારા 20 – સભ્ય તરીકે અધિકાર અને ફરજ:

  • એ સ્પષ્ટ કરે છે કે જે વ્યક્તિ સહકારી સંસ્થાનો સભ્ય છે તે ચોક્કસ અધિકારો ધરાવે છે, ભલે તે તે જગ્યાએ actual ન રહેતો હોય.

⚖️ ગુજરાત સહકારી સમાજ નિયમો, 1965:

  • નિયમ 32 અને 33 – ચૂંટણીઓ અને સમિતિની રચના સંબંધિત છે.

  • તેમાં રહે છે કે નહિ, એ પાત્રતાના રૂપમાં સ્પષ્ટ કરેલું નથી, એટલે બાયલોઝ પ્રામાણિક બની જાય છે.

📚 પ્રમુખ મુદ્દાઓ:

  1. ✅ જો બાયલોઝ મંજૂરી આપે છે તો

    • મોટાભાગના સહકારી મૉડલ બાયલોઝમાં એવું લખેલું હોય છે કે સામાન્ય રીતે રહીશ સભ્ય હોય તેવો સભ્ય અધિકારી પદ માટે યોગ્ય ગણાય – પણ આ ફરજિયાત નથી, જોઈએ તો તમારી સંસ્થાના બાયલોઝ તપાસવા પડે.

  2. 🚫 નાકામ થવાના કારણો:

    • સભ્ય ડિફોલ્ટર હોય (ડ્યુઝ બાકી હોય).

    • સભ્ય સતત મીટિંગ્સમાં હાજર ન રહેતો હોય.

    • સભ્યની માલિકીની સ્થિતિ સ્પષ્ટ ન હોય.

    • સભ્ય in-active ગણાય.

  3. 🔍 રજિસ્ટ્રાર કચેરીના સૂચનો અને મોડેલ બાયલોઝ:

    • કેટલીકવાર રજિસ્ટ્રાર કચેરીથી society bye-laws માટે નમૂના બાયલોઝ આપવામાં આવે છે જેમાં રહેતું હોવું પ્રાથમિકતા તરીકે બતાવવામાં આવે છે, પણ તે ફરજિયાત નથી.

⚖️ સંબંધિત ન્યાયિક ચુકાદાઓ:

  1. Bombay High Court – Mohan v. State of Maharashtra (W.P. 3450/2013)

    • ચુકાદો: જો સભ્ય active નથી, તો તે યોગ્ય ન ગણાય, પણ રહેતો નથી એના આધારે અવાજ મૂકવો બંધાય નહીં.

  2. Supreme Court – Zoroastrian Co-op Housing Society Case (2005)

    • બાયલોઝને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવે છે અને તેઓ પાત્રતા નક્કી કરે છે.

  3. Gujarat High Court – અનેક ચુકાદાઓમાં એવી દૃષ્ટિ અપનાવવામાં આવી છે કે જ્યાં સુધી બાયલોઝમાં રહીશ હોવો ફરજિયાત ન કહેવાયો હોય ત્યાં સુધી, મિલ્કત ધારક સભ્ય પદ માટે યોગ્ય ગણાય.

✅ સારાંશ:

જો કોઈ સભ્ય ખરેખર રહેતો નથી, પણ તે સહકારી સંસ્થાનો યોગ્ય રીતે નોંધાયેલ સભ્ય છે, માલિક છે, ડિફોલ્ટર નથી અને બાયલોઝ તેને નિષેધ કરતા નથી — તો તે સમિતિમાં ચેરમેન, સેક્રેટરી, કે કેશિયર જેવી ભૂમિકા નિભાવી શકે છે.

List of districts in Gujarat, where Advocate Modi visit for the Court Cases:

Ahmedabad, Amreli, Anand, Banaskantha, Bharuch, Bhavnagar, Botad, Dahod, Dang, Devbhumi Dwarka, Gandhinagar, Jamnagar, Junagadh, Kachchh, Kutch, Kheda, Mahisagar, Mehsana, Morbi, Narmada, Navsari, Panchmahal, Patan, Porbandar, Rajkot, Sabarkantha, Surat, Surendranagar, Tapi, Valsad, Vadodara

The name of the main cities of Gujarat, where Advocate Modi provide the legal services:

Ahmedabad, Surat, Vadodara, Rajkot, Bhavnagar, Jamnagar, Gandhinagar, Junagadh

Contact Advocate Paresh M Modi

  • Mobile: +91 9925002031 (Only WhatsApp sms – Timing 9 am to 9 pm)
  • Office Landline: +91-79-48001468 (For  Appointment Only – Timing 10.30 am to 6.30 pm – On Working Days
  • Email: advocatepmmodi@gmail.com,
  • Website: www.advocatepmmodi.in
  • Office Address: Office No. C/112, Supath-2 Complex, Opp. Kohinoor Plaza Hotel, Near Old Wadaj Bus Stand, Ashram Road, Ahmedabad – 380013, Gujarat, India.

 

Housing society and Satyagrah Chhavani Judgement in year 2013, Advocate Co-operative Housing Society

Author Advocate Paresh M Modi
Categories Advocate, Criminal Lawyer

Legal Remedies to Produce Additional Evidence or Documents in Criminal Appeal or Revision | Advocate Paresh M Modi

Legal Remedies to Produce Additional Evidence/Documents in Criminal Appeal or Revision | Advocate Paresh M Modi | 9925002031

To produce additional documents that were not produced during the trial under the Negotiable Instruments Act (NI Act, 1881) in a Criminal Revision or Criminal Appeal, you have certain remedies under the Code of Criminal Procedure (CrPC, 1973), now replaced by the Bhartiya Nagarik Suraksha Sanhita, 2023 (BNSS). Here’s a complete legal analysis with remedies, sections, and favorable judgments, including mapping of CrPC sections with BNSS sections.

Legal Remedies to Produce Additional Evidence/Documents in Criminal Appeal or Revision:

✅ 1. Criminal Appeal – Power to Take Additional Evidence:

Old Section (CrPC):

  • Section 391 CrPC – “Appellate Court may take further evidence or direct it to be taken.”

New Section (BNSS):

  • Section 432 BNSS – Corresponds to CrPC Section 391.

Legal Position:

  • If the appellate court finds it necessary or in the interest of justice, it can allow production of additional evidence, even if it wasn’t presented at trial.

Key Points:

  • Must explain why the evidence was not produced earlier.

  • Should be relevant for proper adjudication of the matter.

Favorable Judgments:

  • Rajeshwar Prasad Misra vs The State Of West Bengal (AIR 1965 SC 1887): The Supreme Court held that additional evidence can be allowed if it is essential for just decision.

  • Rambhau and Anr vs State of Maharashtra (2001) 4 SCC 759: Court clarified that additional evidence under Section 391 should not be used to fill up gaps but can be permitted in the interest of justice.

✅ 2. Criminal Revision – Production of Additional Documents:

Old Section (CrPC):

  • Section 401 CrPC – Revisional powers of High Court.

  • Read with Section 397 CrPC – Calling records for revision.

New Section (BNSS):

  • Section 442 BNSS – Power of revision.

  • Read with Section 378 BNSS – Calling for records.

Legal Position:

  • Though revision is primarily based on the record, courts have permitted additional evidence in exceptional cases where injustice would otherwise be caused.

Favorable Judgment:

  • S. Mohan v. The State of Tamil Nadu, 2010 SCC Online Mad 3071: Madras HC allowed limited scope for new documents in revision in the interest of justice.

  • Chandrakant R. Rathi v. UOI (2007) CrLJ 788 (Bom): Bombay HC allowed additional documents in revision when the trial court rejected important documents wrongly.

How to Apply for Producing Additional Documents:

  1. File an Application under:

    • Section 432 BNSS (formerly 391 CrPC) – In appeals.

    • OR request permission under Section 442 BNSS (formerly 401 CrPC) – In revision, with justification.

  2. Enclose an Affidavit explaining:

    • Why the document was not produced during trial.

    • Why it is essential for justice now.

    • How it affects the outcome of the case.

Important Considerations:

FactorAppealRevision
New EvidencePermitted (Sec. 432 BNSS)Rarely permitted
ProcedureApplication with affidavitSame, but stricter scrutiny
PurposeSubstantial justiceTo correct illegality or material irregularity

Use in NI Act Cases (Section 138 / 139):

When appealing a conviction under Section 138 of NI Act, production of:

  • Bank account statements,

  • Loan documents,

  • Proof of repayment,

  • Handwriting samples,

  • Cross-examination materials not earlier introduced, etc., can be highly relevant and allowed under BNSS Section 432.

Final Summary of Sections:

PurposeCrPC SectionBNSS Section
Appeal – Additional EvidenceSec. 391 CrPCSec. 432 BNSS
Revision – PowersSec. 401 CrPCSec. 442 BNSS
Revision – Call RecordSec. 397 CrPCSec. 438 BNSS

Section 374(3) CrPC vs Section 415(3) BNSS

🔸 Original Provision: Section 374(3) of CrPC, 1973

Section 374(3) of the Criminal Procedure Code, 1973 granted a statutory right of appeal to any person who is convicted in a trial conducted by a Magistrate.

Text (simplified):

“Any person convicted on a trial held by a Magistrate may appeal to the Court of Session.”

✔ This allowed:

  • A convicted person to appeal before the Sessions Court, whether the sentence is of fine, imprisonment, or both.

  • Even in cheque dishonour cases under Section 138 of NI Act, if conviction is by a Judicial Magistrate, the appeal lies to the Sessions Court under this section.

🔸 New Provision: Section 415(3) of BNSS, 2023

After the CrPC was repealed, BNSS (Bhartiya Nagarik Suraksha Sanhita), 2023 introduced a parallel provision in Section 415(3) which replaces the earlier 374(3) CrPC.

Text (simplified):

“A person convicted by a Magistrate may appeal to the Court of Session, unless the law bars an appeal for such offence.”

✔ What’s new:

  • The structure and purpose remain the same.

  • However, it adds an explicit exception that appeal may not be allowed if another law specifically bars it (like in minor or petty offences).

🔸 Importance in Document Production During Appeal

This section (CrPC 374(3) or BNSS 415(3)) provides the base legal right to file a criminal appeal against a Magistrate’s conviction order. Once the appeal is admitted under this provision, the production of additional evidence or new documents is governed under:

➡ Section 391 of CrPC (now BNSS Section 432):

The Appellate Court may, if it thinks additional evidence is necessary, either take such evidence itself or direct it to be taken by a Magistrate or subordinate court.

✅ Therefore:

  • You can apply under BNSS Section 415(3) to file an appeal.

  • Then request under Section 432 of BNSS for permission to produce additional/new documents that were not submitted during trial.

IN GUJARATI LANGUAGE

અપીલ અથવા રીવિઝન દરમિયાન નવા દસ્તાવેજો રજૂ કરવા માટેનો કાનૂની ઉપાય :

✅ 1. ફોજદારી અપીલ (Criminal Appeal) – નવા દસ્તાવેજો રજૂ કરવાની પરવાનગી:

જુના કાયદા પ્રમાણે (CrPC):

  • કલમ 391 CrPC – “અપીલ અદાલત વધુ પુરાવા લઈ શકે છે અથવા લાવવા આદેશ આપી શકે છે.”

નવી કલમ (BNSS – ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા, 2023):

  • કલમ 432 BNSS – CrPC કલમ 391 ને બદલે ઉપયોગ થાય છે.

કાનૂની સ્થિતિ:

  • જો અપીલ અદાલતને લાગે કે ન્યાય માટે નવા દસ્તાવેજ જરૂરી છે, તો તેવા દસ્તાવેજો રજુ કરવાની પરવાનગી આપી શકે છે – તે પહેલાં ટ્રાયલમાં રજુ ન થયા હોય છતાં પણ.

મુખ્ય બાબતો:

  • શું કારણોસર એ દસ્તાવેજો ટ્રાયલ દરમિયાન રજુ ન થયા તે સમજાવવું ફરજિયાત.

  • દસ્તાવેજો કેસના ન્યાય પર સીધા અસર કરે એવા હોવા જોઈએ.

ફેવરેબલ ચુકાદાઓ:

  • Rajeshwar Prasad Misra vs The State Of West Bengal (AIR 1965 SC 1887): સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે જરૂરી હોય ત્યારે વધુ પુરાવાની પરવાનગી ન્યાય માટે આપી શકાય છે.

  • Rambhau vs State of Maharashtra (2001) 4 SCC 759: અદાલતે સ્પષ્ટ કર્યું કે વધુ પુરાવા ખાલી ખોટા ગેપ્સ પૂરવા માટે નહીં પણ ન્યાય માટે ઉપયોગી હોય ત્યારે જ મંજૂર થાય.

✅ 2. ફોજદારી રીવિઝન (Criminal Revision) – નવા દસ્તાવેજોની રજૂઆત:

જુના કાયદા મુજબ (CrPC):

  • કલમ 401 CrPC – હાઈકોર્ટના રીવિઝનના અધિકાર.

  • સાથે સાથે કલમ 397 CrPC – રેકોર્ડ મંગાવવા માટે.

નવી કલમો (BNSS):

  • કલમ 442 BNSS – હાઈકોર્ટ કે સેશન કોર્ટના રીવિઝન અધિકાર.

  • સાથે સાથે કલમ 438 BNSS – અદાલત રેકોર્ડ મંગાવી શકે છે.

કાનૂની સ્થિતિ:

  • રીવિઝનમાં મુખ્યત્વે ટ્રાયલનો રેકોર્ડ જ ધ્યાનમાં લેવાય છે, પરંતુ ખાસ પરિસ્થિતિમાં જ્યાં ન્યાયમાં ભંગ થાય એવા કેસોમાં વધુ દસ્તાવેજ મંજૂર થઈ શકે છે.

ફેવરેબલ ચુકાદાઓ:

  • S. Mohan v. State of Tamil Nadu, 2010 (Madras HC): ન્યાય માટે રીવિઝનમાં દસ્તાવેજો મંજૂર કર્યા.

  • Chandrakant R. Rathi v. Union of India (2007) CrLJ 788 (Bom): ટ્રાયલ અદાલતે દસ્તાવેજો ખોટી રીતે નકારી નાખ્યા હોવાથી રીવિઝનમાં રજૂ કરવાની મંજૂરી આપી.

નવા દસ્તાવેજો રજુ કરવા માટે અરજી કેવી રીતે કરવી?

  1. અરજી કરો:

    • BNSS કલમ 432 હેઠળ – જો અપીલ ચાલી રહી હોય.

    • અથવા BNSS કલમ 442 હેઠળ – જો રીવિઝન અરજી હોય.

  2. એફિડેવિટ સાથે રજૂ કરો:

    • દસ્તાવેજ ટ્રાયલ દરમિયાન શા માટે રજૂ ન થયા તે વાત સ્પષ્ટ કરો.

    • દસ્તાવેજ હવે ન્યાય માટે કેવી રીતે જરૂરી છે તે લખો.

    • દસ્તાવેજ કેસના પરિણામને કેવી રીતે અસર કરે છે તે સમજાવો.

સાંકેતિક તફાવત – અપીલ અને રીવિઝન વચ્ચે:

મુદ્દોઅપીલરીવિઝન
નવા દસ્તાવેજોપરવાનગી છે (કલમ 432 BNSS)ખાસ પરિસ્થિતિમાં જ
પ્રક્રિયાઅરજી + એફિડેવિટએફિડેવિટ સાથે ખાસ જસ્ટિફિકેશન
હેતુસંપૂર્ણ ન્યાયકાનૂની ખામી સુધારવી

NI Act (ચેક રિટર્ન કેસો – કલમ 138) માટે ઉપયોગી:

જો તમે NI Act ની કલમ 138 હેઠળ સજા સામે અપીલ કરો છો, તો નીચેના દસ્તાવેજો રજૂ કરી શકાય છે:

  • બેંક એકાઉન્ટ સ્ટેટમેન્ટ,

  • લોન અથવા પેમેન્ટ સંબંધિત દસ્તાવેજો,

  • હસ્તાક્ષર પરીક્ષણ માટેના નમૂના,

  • અન્ય વ્યક્તિઓના વર્તન સંબંધિત પુરાવા,

  • ટ્રાયલ વખતે રદ થયેલ દસ્તાવેજો

આ બધા દસ્તાવેજો BNSS કલમ 422 હેઠળ રજૂ કરવા માટે અરજી કરી શકાય છે.

કલમોની સરખામણી (CrPC vs BNSS):

હેતુCrPC કલમBNSS કલમ
વધુ પુરાવા અપીલમાં391 CrPC432 BNSS
રીવિઝન – અધિકાર401 CrPC442 BNSS
રીવિઝન – રેકોર્ડ મંગાવવા397 CrPC438 BNSS

CrPC કલમ 374(3) અને BNSS કલમ 415(3)

🔸 જૂની વ્યવસ્થા: CrPC કલમ 374(3)

ફોજદારી પ્રક્રિયા સંહિતા, 1973 હેઠળની કલમ 374(3) એ એવો કાયદાકીય હક આપતો હતો કે જો કોઈ વ્યક્તિ મેજિસ્ટ્રેટ દ્વારા ટ્રાયલમાં દોષિત ઠેરવાઈ હોય, તો તે વ્યક્તિ સેશન કોર્ટમાં અપીલ કરી શકે છે.

સરળ ભાષામાં કલમ 374(3):

“મેજિસ્ટ્રેટના ટ્રાયલમાં દોષિત ઠેરવાયેલી વ્યક્તિ સેશન કોર્ટમાં અપીલ કરી શકે છે.”

✔ આ કલમના અમલથી:

  • કોઈપણ દોષિત વ્યક્તિ માટે સેશન કોર્ટમાં અપીલ કરવી કાયદેસર રીતે મંજૂર છે.

  • ખાસ કરીને ચેક રિટર્ન (NI Act, 138) કેસોમાં, જો મેજિસ્ટ્રેટ દ્વારા દોષિત ઠેરવાયું હોય, તો સેશન કોર્ટમાં અપીલ શક્ય છે.

🔸 નવી વ્યવસ્થા: BNSS (2023) ની કલમ 415(3)

CrPC હવે રદ થઈ ગયેલા હોવાથી, તેના સ્થાને BNSS – ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા, 2023 લાવવામાં આવી છે. CrPC ની કલમ 374(3) હવે BNSS કલમ 415(3) દ્વારા બદલવામાં આવી છે.

સરળ ભાષામાં BNSS કલમ 415(3):

“મેજિસ્ટ્રેટ દ્વારા દોષિત ઠેરવાયેલી વ્યક્તિ સેશન કોર્ટમાં અપીલ કરી શકે છે, સિવાય કે એવો ગુનો હોય જેમાં કાયદા મુજબ અપીલ નહીં થાય.”

✔ અહીં શું નવા મુદ્દા છે:

  • માળખું અને હક અગાઉની જેમ જ છે.

  • પરંતુ હવે સ્પષ્ટ રીતે ઉમેરવામાં આવ્યું છે કે ક્યારે અપીલ નહિ થાય, જેવા કે નાના ગુનાઓ જ્યાં કાયદા દ્વારા અપીલ પર પ્રતિબંધ છે.

🔸 દસ્તાવેજો રજૂ કરવા માટે આ કલમનું મહત્વ

CrPC 374(3) કે BNSS 415(3) એ કોઈ વ્યક્તિને અપીલ કરવાની પરવાનગી આપે છે. જ્યારે અપીલ દાખલ થાય છે, ત્યારે તેમાં નવા પુરાવા કે દસ્તાવેજો રજૂ કરવા માટે નીચેની કલમ લાગુ પડે છે:

➡ CrPC કલમ 391 (હવે BNSS કલમ 432):

જો અપીલટ કોર્ટ માનશે કે વધુ પુરાવા જરૂરી છે, તો તે પોતે તે પુરાવા લઈ શકે છે અથવા મેજિસ્ટ્રેટને તેના માટે નિર્દેશ આપી શકે છે.

✅ એટલે કે:

  • પહેલું પગલું: BNSS કલમ 415(3) હેઠળ અપીલ દાખલ કરો.

  • બીજું પગલું: BNSS કલમ 432 હેઠળ અરજી કરીને નવા દસ્તાવેજો કે પુરાવા રજૂ કરવાની પરવાનગી મેળવો.

Contact Advocate Paresh M Modi

In Ahmedabad, Gandhinagar, Gujarat, Mumbai, Maharashtra, Pune, Delhi, For legal consultation or representation in matters of Anticipatory bail, Regular bail, Discharge Applications, Special Act Cases, FIR Quashing, Cheque Return Cases, or Criminal Appeals and For expert legal advice and services, Advocate Paresh M Modi can be contacted during office hours.

  • Office Landline: 079-48001468 (Time 10:30 AM to 6:30 PM, Monday to Saturday).
  • WhatsApp SMS: 9925002031 (Time 9:00 AM to 9:00 PM).
  • Email: advocatepmmodi@gmail.com.
  • Website: www.advocatepmmodi.in.
  • Office Address: Office No. C/112, Supath-2 Complex, Opp. Kohinoor Plaza Hotel, Near Old Wadaj Bus Stand, Ashram Road, Ahmedabad – 380013, Gujarat, India.

 

Author Advocate Paresh M Modi
Categories Advocate, Legal Disputes

Charity Commissioner and his Power, Process of sale the property of Trust in Gujarat | Advocate Paresh M Modi

Charity Commissioner and his Power, Process of sale the property of Trust in Gujarat | Advocate Paresh M Modi | 9925002031

Here is a comprehensive and detailed explanation regarding the Charity Commissioner in India (particularly Gujarat) and their powers, responsibilities, jurisdictions, and the legal process involved in managing Trusts and Trust Properties — including sale, transfer, and change of trustees:

📜 1. Legal Framework: Bombay Public Trusts Act, 1950 (Applicable to Gujarat)

The office of the Charity Commissioner operates under the provisions of the Bombay Public Trusts Act, 1950 (BPT Act), which is extended to Gujarat. The Charity Commissioner has quasi-judicial powers and supervises the functioning of all registered public trusts in the state.

⚖️ 2. Powers of the Charity Commissioner

Under various sections of the BPT Act, the Charity Commissioner has extensive powers to ensure accountability, transparency, and lawful administration of public charitable and religious trusts. Key powers include:

a) Registration of Trusts (Sections 18-22)

  • Every public trust must be registered with the Charity Commissioner.

  • Details like name, object, trustees, and property of the trust must be submitted.

b) Supervision and Control (Section 36B & 41A)

  • Charity Commissioner can inspect accounts and records.

  • Can issue directions to trustees to ensure proper administration.

c) Enquiries (Sections 22, 22A, 22B)

  • Power to hold inquiries regarding changes in trust particulars like trustees, property, etc.

  • Can direct changes in the trust register after an inquiry.

d) Power to Approve Sale/Alienation of Trust Property (Section 36)

  • No immovable trust property can be sold, exchanged, or gifted without prior permission from the Charity Commissioner.

  • This ensures the property is not alienated in a manner prejudicial to the trust’s purpose.

e) Framing and Modification of Schemes (Section 50A)

  • Can frame or modify a scheme for proper administration of a trust.

  • Often used when disputes arise among trustees.

f) Power to Suspend or Remove Trustees (Section 41D)

  • If a trustee is guilty of misconduct, breach of trust, or mismanagement.

g) Initiating Legal Action (Section 50)

  • Can sue for recovery of possession of trust property, breaches of trust, etc.

🗺️ 3. Working Area and Jurisdiction

  • The Charity Commissioner has state-wide jurisdiction and operates through regional and sub-regional offices (like in Ahmedabad, Rajkot, Vadodara, Surat, etc.).

  • District-level Deputy or Assistant Charity Commissioners handle local trust matters.

  • Appeals against orders of Assistant or Deputy Charity Commissioners lie with the Charity Commissioner.

💼 4. Role Regarding Trust Property

a) Protection of Trust Property

  • Ensures that trust property is used only for the trust’s objectives.

  • Prevents unauthorized sale, lease, or transfer.

b) Permission for Sale/Lease (Section 36)

The trustee must:

  • Apply in prescribed form with reasons.

  • Attach valuation report and proposed buyer details.

  • Notify the public (often via newspaper) and invite objections.

  • Charity Commissioner may grant or reject permission after inquiry.

✅ Without prior permission, any sale or lease is void ab initio (null and void).

🔁 5. Process to Sell or Transfer Trust Property

Step-by-Step:

  1. Resolution by Trust Board: Trustees pass a resolution expressing intent to sell property.

  2. Application to Charity Commissioner (Form Schedule II-A):

    • Details of the property, valuation, reason for sale, expected price.

  3. Notice and Inquiry:

    • Public notice issued.

    • Objections (if any) heard.

    • Personal hearing to trustees and objectors.

  4. Order by Charity Commissioner:

    • Permission granted with or without conditions, or rejected.

  5. Execution of Sale Deed:

    • Once permission is obtained, the sale is registered legally.

🔄 6. Transfer/Change of Trustees

a) Reasons for Change:

  • Death, resignation, disqualification, removal, or expiration of term.

b) Process:

  1. Trust Resolution: Record the change in meeting minutes.

  2. Form Change Report (Schedule III):

    • Filed before the Deputy or Assistant Charity Commissioner.

    • Must be submitted within 90 days of change.

  3. Notice and Inquiry (Section 22):

    • Public notice issued.

    • Inquiry conducted to ensure no fraud or illegality.

  4. Order of Change: Entry in the Public Trust Register (PTR) is amended.

📝 Note: If trustees are being removed/replaced due to disputes or misconduct, the Charity Commissioner can initiate proceedings under Sections 41A or 41D.

⚖️ 7. Legal Remedies and Appeal

  • Appeal against the order of Assistant or Deputy Charity Commissioner lies with the Charity Commissioner (Section 70).

  • Further appeal lies with the Gujarat Revenue Tribunal (GRT) or through writ petition before the Gujarat High Court under Article 226 of the Constitution.

🧾 8. Trustee Liabilities and Duties

  • Act in good faith and with reasonable care.

  • Use trust property only for declared objectives.

  • Maintain proper accounts and file annual returns.

  • Liable for misappropriation, negligence, or breach of trust.

📌 Summary Chart

SubjectProvision/SectionAuthority
Registration of TrustSection 18Assistant Charity Commissioner
Sale of Immovable PropertySection 36Charity Commissioner
Change in TrusteesSections 22, 22ADeputy/Assistant Charity Comm.
Supervision & DirectionsSections 41A, 36BCharity Commissioner
Legal Suit for MismanagementSection 50Charity Commissioner
Scheme for Trust AdminSection 50ACharity Commissioner

📞 For Legal Help in Gujarat

If you are involved in trust matters in Gujarat, especially in Dholera, Ahmedabad, or surrounding regions, you can consult:

Advocate Paresh M Modi
📍 Office No. C/112, Supath-2 Complex, Opp. Kohinoor Plaza Hotel, Near Old Wadaj Bus Stand, Aashram Road, Ahmedabad – 380013
📞 Mobile: +91 9925002031
📠 Office: +91-79-48001468
📧 Email: advocatepmmodi@gmail.com
🌐 Website: www.advocatepmmodi.in

IN GUJARATI LANGUAGE

ચેરિટી કમિશનર અને તેમની સત્તા, ગુજરાતમાં ટ્રસ્ટની મિલકતના વેચાણની પ્રક્રિયા | એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી | 9925002031

અહીં ચેરિટી કમિશ્નરશ્રીની શક્તિઓ, કામકાજનો વિસ્તાર, જવાબદારી, વિશ્વાસ સંપત્તિ (Trust Property) બાબત અધિકારો તથા વિશ્વાસ સંપત્તિને વેચવાના અથવા ટ્રાન્સફર કરવાના પ્રક્રિયાના વિગતવાર Gujarati ભાષામાં વર્ણન છે:

📜 1. કાયદાકીય ધોરણ – બોમ્બે પબ્લિક ટ્રસ્ટ એક્ટ, 1950 (ગુજરાત માટે લાગુ)

ચેરિટી કમિશ્નરશ્રીનો કાર્યક્ષેત્ર “Bombay Public Trusts Act, 1950” હેઠળ આવરી લેવાયો છે, જે ગુજરાત રાજ્યમાં અમલમાં છે. આ અધિનિયમ હેઠળ દરેક જાહેર અને ધર્માદા વિશ્વાસ (Public Charitable Trust) નું નોધણીકરણ ફરજિયાત છે.

⚖️ 2. ચેરિટી કમિશ્નરશ્રીની શક્તિઓ (Powers)

✅ મુખ્ય જુક્તીઓ:

  • વિશ્વાસનું રજિસ્ટ્રેશન (ધારા 18-22): દરેક ટ્રસ્ટનું નોધણીકરણ ચેરિટી કમિશ્નરશ્રીના કચેરીમાં કરવું ફરજિયાત છે.

  • વિશ્ર્વાસની દેખરેખ અને નિયંત્રણ (ધારા 36B અને 41A): ટ્રસ્ટના હિસાબ/રેકોર્ડ ચકાસવાની અને જરૂરી સૂચનાઓ આપવાની શક્તિ.

  • વિશ્ર્વાસ સંપત્તિ વેચવા મંજૂરી (ધારા 36): કોઇપણ અસ્થાવર (Immovable) ટ્રસ્ટ સંપત્તિને વેચવા માટે ચેરિટી કમિશ્નરની પૂર્વ મંજૂરી ફરજિયાત છે.

  • વિશ્વાસના કામકાજ માટે યોજના તૈયાર કરવી (ધારા 50A): ટ્રસ્ટમાં વિવાદ કે દુરવ્યવસ્થાના સમયે વ્યવસ્થાપન માટે નવી યોજના ઘડવી.

  • ટ્રસ્ટીઓ હટાવવાની શક્તિ (ધારા 41D): દુર્વ્યવહાર, ભ્રષ્ટાચાર કે બેદરકારી બદલ ટ્રસ્ટી હટાવવાનો હક્ક.

  • દાવા દાખલ કરવાની શક્તિ (ધારા 50): ટ્રસ્ટની સંપત્તિ પાછી મેળવવા કે ભ્રષ્ટાચાર સામે દાવા.

🗺️ 3. કાર્ય વિસ્તાર અને અધિકારક્ષેત્ર (Jurisdiction)

  • ચેરિટી કમિશ્નરશ્રીની કચેરી ગુજરાત રાજ્ય માટે રાજ્યવ્યાપી છે.

  • દરેક જિલ્લામાં ડિપ્યુટી અથવા આસિસ્ટન્ટ ચેરિટી કમિશ્નરશ્રી કામગીરી કરે છે.

  • એપીલ (Appeal) ચેરિટી કમિશ્નરશ્રી અથવા ગુજરાત રેવન્યૂ ટ્રિબ્યુનલ પાસે કરી શકાય છે.

💼 4. ટ્રસ્ટ સંપત્તિ અંગેની ભૂમિકા

🔐 ટ્રસ્ટ સંપત્તિનું રક્ષણ:

  • ટ્રસ્ટની સંપત્તિ માત્ર તેના ઉદ્દેશ માટે જ વપરાય તે જોવું.

  • ગેરકાયદે વેચાણ, ભાડે આપવું કે ટ્રાન્સફર રોકવું.

🏠 વિશ્વાસ સંપત્તિ વેચવાની મંજૂરી (ધારા 36):

  1. ટ્રસ્ટીઓ મિટિંગમાં સંપત્તિ વેચવાનો ઠરાવ કરે.

  2. ચેરિટી કમિશ્નરશ્રી પાસે અરજી કરે.

  3. જાહેર નોટિસ/અખબાર જાહેરાત કરે.

  4. વાંધાઓ મળ્યા તો સુનાવણી કરે.

  5. અનુમતિ સાથે વેચાણ કરો – નહીં તો વેચાણ અમાન્ય ગણાય છે.

🔁 5. ટ્રસ્ટ સંપત્તિ વેચવાની પ્રક્રિયા

પગથિયુંવર્ણન
1.ટ્રસ્ટી બોર્ડ દ્વારા ઠરાવ પસાર કરવો.
2.અરજી (Schedule II-A) ચેરિટી કમિશ્નરને.
3.જાહેર નોટિસ અને વાંધાની કાર્યવાહી.
4.અનુમતિ/અનુકૂળ આદેશ.
5.વેચાણ રજીસ્ટ્રેશન કરાવવું.

🔄 6. ટ્રસ્ટીઓ બદલી (Trustee Change)

📋 કારણો:

  • મરણ પામવું, રાજીનામું, વિસર્જન, અવધિ પૂરી થવી.

📌 પ્રક્રિયા:

  1. ટ્રસ્ટી બોર્ડે મીટિંગ કરી ઠરાવ કરવો.

  2. Schedule III માં ચેરિટી કચેરીમાં 90 દિવસની અંદર રિપોર્ટ કરવો.

  3. ચેરિટી કમિશ્નરશ્રી તપાસ કરશે અને જાહેર નોટિસ આપશે.

  4. ટ્રસ્ટ રજિસ્ટરમાં નામ બદલાશે.

જો વિવાદ છે, તો 41D હેઠળ કાર્યવાહી થઈ શકે છે.

⚖️ 7. કાયદાકીય ઉપાય અને અપીલ (Appeal & Legal Remedies)

  • આસિસ્ટન્ટ/ડિપ્યુટી ચેરિટી કમિશ્નરના આદેશ સામે ચેરિટી કમિશ્નર પાસે અપીલ.

  • ત્યારબાદ ગુજરાત રેવન્યૂ ટ્રિબ્યુનલ અથવા ગુજરાત હાઇકોર્ટમાં writ કરી શકાય છે.

🧾 8. ટ્રસ્ટીઓની જવાબદારી (Trustee’s Liability)

  • સજાગતા અને સદ્ભાવનાથી કામગીરી કરવી.

  • ફંડનો ઉપયોગ ટ્રસ્ટના હેતુ માટે જ કરવો.

  • લેખા-જોખા સાચવી અને રિપોર્ટ કરવો ફરજિયાત.

  • ગુનાહિત બેદરકારી કે ભ્રષ્ટાચાર બદલ જવાબદાર ગણાય.

📊 ટેબલ-રૂપ સારાંશ:

વિષયકાયદા ધારાઅધિકારી
ટ્રસ્ટનું નોંધણીકરણધારા 18આસિસ્ટન્ટ ચેરિટી કમિશ્નર
અસ્થાવર સંપત્તિનું વેચાણધારા 36ચેરિટી કમિશ્નર
ટ્રસ્ટી બદલીધારા 22, 22Aડિપ્યુટી/અસિસ્ટન્ટ ચેરિટી
દેખરેખ અને સૂચનાધારા 41A, 36Bચેરિટી કમિશ્નર
દાવા દાખલ કરવોધારા 50ચેરિટી કમિશ્નર
ટ્રસ્ટ માટે યોજના ઘડવીધારા 50Aચેરિટી કમિશ્નર

📞 ગુજરાતમાં વિશ્વાસ કેસ માટે કાયદાકીય માર્ગદર્શન

જો તમે ધોલેરા, અમદાવાદ કે ગુજરાતમાં ટ્રસ્ટ કે ટ્રસ્ટ સંપત્તિ અંગે કેસ લડી રહ્યા હોવ, તો નીચેના પ્રખ્યાત વકીલનો સંપર્ક કરી શકો છો:

એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી
📍 ઓફિસ નં. C/112, સુપથ-2 કોમ્પ્લેક્સ, કોહિનૂર પ્લાઝા સામે, જૂના વાડજ બસ સ્ટેન્ડ પાસે, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ – 380013
📞 મોબાઈલ: +91 9925002031
📠 ઓફિસ લૅન્ડલાઇન: +91-79-48001468
📧 ઇમેઇલ: advocatepmmodi@gmail.com
🌐 વેબસાઇટ: www.advocatepmmodi.in

Author Advocate Paresh M Modi
Categories Advocate, Legal Disputes

If a Wife Dies Intestate (Without a Will), then who will be the legal heir of her Property | Advocate Paresh M Modi

If a Wife Dies Intestate (Without a Will), then who will be the legal heir of her Property | Advocate Paresh M Modi | 9925002031

The Hindu Succession Act, 1956, governs the inheritance of property for Hindus, Buddhists, Jains, and Sikhs. The rights of heirs, including the husband, depend on whether the property was self-acquired or inherited by the deceased wife. Below is a detailed explanation based on different scenarios:

(1) If a Wife Dies Intestate (Without a Will) for Her Own Earned Property

Legal Heirs and Succession as per Section 15(1) & Section 16 of the Hindu Succession Act

When a Hindu female dies intestate, her self-acquired property is distributed according to Section 15(1) of the Act, which defines the order of heirs:

Order of Legal Heirs:

  1. First Preference: Husband, Sons, Daughters (including children of any predeceased son or daughter).

  2. Second Preference: Heirs of the husband (if there are no children and no husband’s alive).

  3. Third Preference: Parents (Mother & Father of the deceased wife).

  4. Fourth Preference: Heirs of the father (brothers, sisters, etc.).

  5. Fifth Preference: Heirs of the mother.

Husband’s Right:

  • The husband has a primary right to inherit the wife’s self-acquired property if she has no children.

  • If the wife has children, the property is divided equally among the children and the husband.

(2) If a Wife Dies Intestate (Without a Will) for Inherited Property from Her Parents

Legal Heirs and Succession as per Section 15(2) of the Hindu Succession Act

Section 15(2) of the Act provides a special rule for inherited property. If a Hindu female inherits property from her parents and dies intestate without children, that property does not go to the husband but instead reverts back to her parent’s heirs.

Order of Legal Heirs for Property Inherited from Parents:

  1. If she has children: The property is inherited by her children.

  2. If she has no children: The property goes back to her father’s legal heirs (her brothers, sisters, etc.).

  3. The husband has NO right over this inherited property if the wife dies childless.

Husband’s Right:

  • If the wife has children, the husband can inherit along with them.

  • If the wife has no children, the property goes back to her father’s family, and the husband gets nothing.

Key Sections of Hindu Succession Act Relevant to These Cases

  • Section 15(1): General rules for succession of Hindu female property.

  • Section 15(2): Special provision for property inherited from parents.

  • Section 16: Rules of distribution among heirs.

Conclusion & Summary

Type of PropertyWho Inherits?Does Husband Have a Right?
Self-Acquired PropertyHusband, Children, then ParentsYes, as per Section 15(1)
Inherited from ParentsGoes back to Parent’s Family if No ChildrenNo, as per Section 15(2)

Practical Implications

  • If a wife has self-earned property, the husband has inheritance rights.

  • If a wife inherited property from her parents, and has no children, the husband gets nothing, and the property goes to her parental heirs.

For a husband to ensure his rights, his wife should make a registered will in his favor to avoid complications. If you need legal help regarding property disputes, Advocate Paresh M Modi in Ahmedabad, Gujarat, can guide you. Contact details:

  • Mobile (WhatsApp Only): +91 9925002031 (9 AM – 9 PM)

  • Office Landline: +91-79-48001468 (10:30 AM – 6:30 PM, Working Days)

  • Email: advocatepmmodi@gmail.com

  • Website: www.advocatepmmodi.in

  • Office Address: C/112, Supath-2 Complex, Opp. Kohinoor Plaza Hotel, Near Old Wadaj Bus Stand, Ashram Road, Ahmedabad – 380013, Gujarat, India.

IN GUJARATI LANGUAGE

જો પત્નીનું મૃત્યુ ઇન્ટેસ્ટેટ (વિલ વગર) થાય, તો તેની મિલકતનો કાયદેસર વારસ કોણ હશે | એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી | 9925002031

હિંદુ વારસાગત કાયદો, 1956 મુજબ, હિંદુ સ્ત્રીના મૃત્યુ પછી તેના સંપત્તિનું વારસાગત હક અલગ અલગ પરિસ્થિતિઓમાં બદલાય છે. જો પત્ની વિલ વગર મૃત્યુ પામે, તો તેના સંપત્તિની વહેંચણી માટે નીચે મુજબ નિયમો લાગુ પડે છે:

(1) જો પત્ની પોતાની કમાણી/સ્વ-અર્જિત સંપત્તિ માટે વિલ વગર મૃત્યુ પામે

વારસદારો અને વારસાગત હક્ક: હિંદુ વારસાગત કાયદાની કલમ 15(1) અને કલમ 16 મુજબ

હિંદુ સ્ત્રીનાં મૃત્યુ પછી તેની સ્વ-અર્જિત સંપત્તિ નીચે મુજબ વારસદારોમાં વહેંચાય:

વારસદારોની શ્રેણી:

  1. પ્રથમ શ્રેણી: પતિ, પુત્ર, પુત્રી (અને મરણ પામેલા પુત્ર અથવા પુત્રીના સંતાનો)
  2. બીજી શ્રેણી: પતિના વારસદારો (જો સંતાન અને પતિ ના હોય)
  3. ત્રીજી શ્રેણી: માતા-પિતા (માતા અને પિતા)
  4. ચોથી શ્રેણી: પિતાના વારસદારો (ભાઈ, બહેન, વગેરે)
  5. પાંચમી શ્રેણી: માતાના વારસદારો

પતિનો અધિકાર:

  • જો પત્નીને સંતાનો નથી, તો પતિ સંપત્તિનો મુખ્ય હકદાર બને છે.
  • જો પત્ની પાછળ સંતાનો હોય, તો સંપત્તિ સંતાનો અને પતિ વચ્ચે સમાન પ્રમાણમાં વહેંચાય.

(2) જો પત્ની માતા-પિતાની વારસાગત સંપત્તિ માટે વિલ વગર મૃત્યુ પામે

વારસદારો અને હક્ક: હિંદુ વારસાગત કાયદાની કલમ 15(2) મુજબ

કલાક 15(2) મુજબ, જો હિંદુ સ્ત્રી માતા-પિતાની સંપત્તિ વારસાગત રૂપે મેળવે, અને તેણી વિલ વગર મૃત્યુ પામે, તો તે સંપત્તિ પતિ પાસે નહીં જાય, પરંતુ તેના માતા-પિતાના વારસદારો તરફ પાછી જાય છે.

વારસદારો માટે નિયમો:

  1. જો સ્ત્રીને સંતાનો હોય: તેનાં સંતાનો સંપત્તિના વારસદારો રહેશે.
  2. જો સ્ત્રીને સંતાન ના હોય: તો તે સંપત્તિ તેનાં પિતા તરફ પાછી જશે (ભાઈ, બહેન, વગેરે).
  3. પતિનો આ સંપત્તિ પર કોઈ અધિકાર નથી, જો પત્ની સંતાનરહિત મૃત્યુ પામે.

પતિનો અધિકાર:

  • જો પત્ની પાછળ સંતાન હોય, તો પતિ સંતાનો સાથે સંપત્તિ હક્કદાર બની શકે.
  • જો પત્ની પાછળ સંતાન ના હોય, તો પતિને કશું જ મળતું નથી, અને સંપત્તિ તેનાં પિતા તરફ પાછી જાય છે.

હિંદુ વારસાગત કાયદાની મહત્વપૂર્ણ કલમો:

  • કલાક 15(1): હિંદુ સ્ત્રીની સંપત્તિ માટે સામાન્ય વારસાગત નિયમો.
  • કલાક 15(2): માતા-પિતાની સંપત્તિ માટે વિશિષ્ટ નિયમો.
  • કલાક 16: વારસદારો વચ્ચે સંપત્તિ વહેંચવાની પદ્ધતિ.

સંક્ષિપ્ત સાર:

સંપત્તિનો પ્રકારવારસદારો કોણ?પતિને અધિકાર છે કે નહીં?
સ્વ-અર્જિત સંપત્તિપતિ, સંતાન, માતા-પિતાહા, કલમ 15(1) મુજબ
માતા-પિતાની વારસાગત સંપત્તિમાતા-પિતાના પરિવાર તરફ પાછી જાય છેના, કલમ 15(2) મુજબ

પ્રયોજ્ય તથ્યો:

  • જો પત્ની પાસે પોતાની કમાણી હોય, તો પતિ હકદાર બને છે.
  • જો પત્ની માતા-પિતાની સંપત્તિ વારસાગત રૂપે મેળવે, અને તેના સંતાન ના હોય, તો પતિને કશું જ મળતું નથી.

સલાહ: પતિ કે પત્ની નાની ઉમરે મરણ પામે તે પહેલાં વિલ બનાવવું મહત્વનું છે, જેથી સંભવિત વિવાદો ટાળી શકાય.

જો તમારે જમીન-જાયદાદ કે અન્ય કાયદેસર મુદ્દા માટે સલાહ જોઈએ હોય, તો એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી, અમદાવાદ, ગુજરાત દ્વારા યોગ્ય માર્ગદર્શન મેળવી શકો છો.

સંપર્ક વિગતો:

  • મોબાઇલ (ફક્ત વોટસેપ): +91 9925002031 (સવાર 9 થી રાત 9 વાગ્યા સુધી)
  • ઓફિસ લૅન્ડલાઇન: +91-79-48001468 (સવાર 10.30 થી સાંજ 6.30, કાર્યકારી દિવસોમાં)
  • ઈમેલ: advocatepmmodi@gmail.com
  • વેબસાઇટ: www.advocatepmmodi.in
  • ઓફિસ સરનામું: C/112, સુપથ-2 કોમ્પ્લેક્સ, કોહિનૂર પ્લાઝા હોટેલ સામે, જૂના વાડજ બસ સ્ટેન્ડ પાસે, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ – 380013, ગુજરાત, ભારત.

(ઓફિસ મુલાકાત માટે પહેલાં ફોન દ્વારા સમય નક્કી કરી લો.)

 

Author Advocate Paresh M Modi
1 2 3 4 5 … 51