If a trust property has not been used for 20 years or more, and only one out of five trustees is still alive, what legal complications could arise? | Advocate Paresh M Modi
SITUATION:
A trust property has not been used for 20 years or more.
Out of 5 trustees, only 1 trustee is alive.
You want to know what legal complications arise.
1. Key Legal Issues:
A. Failure of Trusteeship
If trustees die, resign, or are incapable, and no new trustees are appointed, the trust can fail to function properly.
A single surviving trustee cannot perform all trust acts, especially where quorum or minimum number of trustees is required (as per original trust deed or law).
B. Doctrine of Lapse/Abandonment of Trust Property
If the trust property is unused for a long time (e.g., 20+ years), beneficiaries or interested persons can argue that the trust purpose has failed, or that the property is being wasted.
Court intervention may be necessary to revive or repurpose the trust.
C. Legal Doctrine: Cy-Pres (only for Public Trusts)
Under public trust law, if original trust purposes cannot be fulfilled, the Court (Charity Commissioner or Civil Court) may apply the cy-pres doctrine: modify the object but maintain the general charitable intention.
D. Risk of Adverse Possession or Encroachment
If the trust property remains unused and unmanaged, there is a risk of outsiders claiming possession (adverse possession) if the trust does not protect its title properly.
E. Mismanagement Allegations
If the surviving trustee does not act, there could be charges of breach of fiduciary duty.
2. Relevant Laws and Sections:
(i) Indian Trusts Act, 1882 (for private trusts)
Section 73: When trustee dies, and no further trustee is appointed, the legal representatives or Court can intervene.
Section 70: Duty of trustee to preserve trust property.
Section 36: Trustee must act in accordance with trust deed.
Section 34: Trustee can approach Civil Court for directions.
(ii) Bombay Public Trusts Act, 1950 (for public trusts, especially Gujarat & Maharashtra)
Section 41A: Charity Commissioner can issue directions for proper management.
Section 47: Filling up of vacancies among trustees.
Section 50: Filing suit for recovery of possession, declaration, or directions regarding trust.
3. Practical Legal Complications:
✅ Trust cannot function properly if only one trustee remains and no proper decision-making happens.
✅ Beneficiaries or stakeholders can file a suit for:
Appointment of new trustees.
Administration Scheme framed by the Court.
✅ Charity Commissioner (for public trusts) or Civil Court (for private trusts) can take steps to:
Reconstitute the trust.
Repurpose the trust property under cy-pres (only in public trust).
✅ If property is encroached, surviving trustee (or beneficiaries) must file suit for possession/recovery.
✅ Delay and long inaction can lead to adverse possession claims if outsiders occupy the property.
4. What Actions Can Be Taken Now?
🔵 By the surviving trustee:
Move Civil Court (private trust) or Charity Commissioner (public trust) for appointment of new trustees.
🔵 By beneficiaries / interested persons:
File a petition under Section 50 of Bombay Public Trusts Act or Civil Suit for reconstitution and management.
🔵 File for court supervision:
If deadlock arises, seek scheme of management from Court.
🔵 Immediate protection of property:
If any risk of illegal possession exists, immediately file for injunction and possession protection.
5. Important Supreme Court and High Court Judgments:
🛡️ Deoki Nandan v. Murlidhar (1956 AIR 133)
Public trusts are under obligation of court and beneficiaries; even trustees have no personal rights to waste property.
🛡️ State of Gujarat v. Manoharsinhji Pradyumansinhji Jadeja, (1997) 2 SCC 140
Trustees must act diligently; court can modify trust terms under Cy Pres doctrine if original objects fail.
🛡️ Sunder Dass v. Ram Prakash, (1977) 2 SCC 662
Survivorship rights of trustees — new trustees can and must be appointed when vacancies occur.
6. Short Conclusion:
⚡ Trust cannot be left idle for long.
⚡ Surviving trustee must approach Court or Charity Commissioner for appointment of new trustees.
⚡ Beneficiaries can initiate action for administration.
⚡ Trust property must be protected immediately to prevent claims of adverse possession.
⚡ If needed, revival, scheme framing, or repurposing through Court orders must happen.
Gujarati Translation (ગુજરાતી ભાષામાં ટ્રાંસલેશન)
જો ટ્રસ્ટ પ્રોપર્ટીનો ઉપયોગ 20 વર્ષ કે તેથી વધુ સમયથી ન થયો હોય અને પાંચમાંથી માત્ર એક જ ટ્રસ્ટી હયાત હોય, તો કઈ કાનૂની ગૂંચવણો ઊભી થઈ શકે? | એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી
આ પ્રશ્ન એકદમ જટિલ છે અને તેમાં ટ્રસ્ટ કાયદાના સામાન્ય સિદ્ધાંતો સાથે ભારતીય ટ્રસ્ટ એક્ટ, 1882 (ખાનગી ટ્રસ્ટના કિસ્સામાં) અથવા બોમ્બે પબ્લિક ટ્રસ્ટ એક્ટ, 1950 (સાર્વજનિક ટ્રસ્ટના કિસ્સામાં, ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં લાગુ) હેઠળ ટ્રસ્ટના કાયદાનો સમાવેશ થાય છે.
પરિસ્થિતિ:
ટ્રસ્ટની મિલ્કત 20 વર્ષથી વધુ સમયથી ઉપયોગમાં નથી લેવાઈ.
5 ટ્રસ્ટીઓમાંથી માત્ર 1 ટ્રસ્ટી જીવિત છે.
શું કાયદાકીય મુશ્કેલીઓ ઉભી થાય એ જાણવા માંગો છો.
1. મુખ્ય કાયદાકીય મુદ્દાઓ:
A. ટ્રસ્ટીપદ ખાલી થવું
જ્યારે ટ્રસ્ટીઓનું મૃત્યુ થાય છે અથવા તેઓ રાજીનામું આપે છે અને નવા ટ્રસ્ટીઓ નિયુક્ત ન થાય, ત્યારે ટ્રસ્ટ યોગ્ય રીતે કાર્ય કરી શકતો નથી.
કેટલીક ટ્રસ્ટી વિગતોમાં ટ્રસ્ટીને નિર્ણય લેવા માટે ઓછામાં ઓછા ટ્રસ્ટીઓની હાજરી (ક્વોરમ) જરૂરી હોય છે.
B. ટ્રસ્ટ મિલ્કતનો લાંબો સમય સુધી ઉપયોગ ન થવો
જો ટ્રસ્ટ મિલ્કત લાંબા સમય સુધી ઉપયોગ વિના રહી જાય છે (જેમ કે 20 વર્ષથી વધુ), તો લાભાર્થીઓ કે રસ ધરાવતા પક્ષો દલીલ કરી શકે કે ટ્રસ્ટનો હેતુ નિષ્ફળ રહ્યો છે અથવા મિલ્કત બગાડી રહી છે.
C. “Cy-Pres” સિદ્ધાંત (જાહેર ટ્રસ્ટ માટે)
જાહેર ટ્રસ્ટ માટે, જો મૂળ હેતુ સફળ નથી થતો, તો કોર્ટે ટ્રસ્ટના હેતુમાં થોડો ફેરફાર કરીને પણ સામાન્ય ચેરિટેબલ હેતુ જાળવી શકે છે.
D. અસલ હક વિનાની દાવेदारी (Adverse Possession)
જો ટ્રસ્ટ મિલ્કતનો સંરક્ષણ ન થાય તો બહારના લોકો દાવા કરી શકે છે કે તેમણે મિલ્કત પોતાના હસ્તક લઈ લીધી છે.
E. ટ્રસ્ટીનો અપરાધ અથવા અલ્પસાવધાનતા
એકમાત્ર જીવિત ટ્રસ્ટી જો પોતાની ફરજ બજાવે નહીં, તો તેના પર ફિડ્યૂશિયરી ફરજનું ભંગ થવાનો આરોપ લગાવી શકાય છે.
2. લાગુ પડતા કાયદા અને કલમો:
(i) ભારતીય ટ્રસ્ટ અધિનિયમ, 1882 (Private Trust માટે)
કલમ 73: ટ્રસ્ટીનું મૃત્યુ થવાથી કે ખાલી જગ્યા થવાથી કોર્ટ દ્વારા કાર્યવાહી કરી શકાય છે.
કલમ 70: ટ્રસ્ટીની ફરજ છે કે ટ્રસ્ટની મિલ્કત સુરક્ષિત રાખે.
કલમ 36: ટ્રસ્ટી ટ્રસ્ટના દસ્તાવેજ અનુસાર કાર્ય કરશે.
કલમ 34: ટ્રસ્ટી કોર્ટથી માર્ગદર્શન માગી શકે છે.
(ii) બૉંબે પબ્લિક ટ્રસ્ટ્સ અધિનિયમ, 1950 (Public Trust માટે)
કલમ 41A: ચેરિટી કમિશનર ટ્રસ્ટ સંચાલન માટે આદેશ આપી શકે છે.
કલમ 47: ટ્રસ્ટીમાં ખાલી જગ્યા થતી હોવા પર નવી નિમણૂક.
કલમ 50: ટ્રસ્ટની મિલ્કત માટે દાવો, પુનઃપ્રાપ્તિ કે વ્યવસ્થાપન માટે ન્યાયિક કાર્યવાહી.
3. પ્રમુખ કાયદાકીય મુશ્કેલીઓ:
✅ માત્ર એક ટ્રસ્ટી દ્વારા ટ્રસ્ટ ચલાવવો અઘરો છે.
✅ લાભાર્થીઓ અથવા રસ ધરાવતા લોકો કોર્ટમાં અરજી કરી શકે છે કે નવા ટ્રસ્ટી નિમવામાં આવે.
✅ જો ટ્રસ્ટના હેતુઓ ન પૂરા થતા હોય તો કોર્ટ Cy-Pres સિદ્ધાંત લાગુ કરી શકે છે.
✅ જો કોઇએ મિલ્કત ઉપર કબજો જમાવ્યો હોય તો તરત જ દાવાનો દાખલ કરવો પડે.
✅ લાંબી બેદરકારીના કારણે adverse possessionનો ખતરો રહે છે.
4. હવે શું પગલાં લેવાય?
🔵 જીવિત ટ્રસ્ટી દ્વારા:
સિવિલ કોર્ટ (Private Trust માટે) અથવા ચેરિટી કમિશનર (Public Trust માટે) પાસે નવી નિમણૂક માટે અરજી કરવી.
🔵 લાભાર્થીઓ દ્વારા:
બોમ્બે પબ્લિક ટ્રસ્ટ્સ અધિનિયમની કલમ 50 હેઠળ કેસ ફાઈલ કરી શકાય.
🔵 મિલ્કતનું રક્ષણ:
તાત્કાલિક ઇન્જન્કશન માટે અરજી કરીને મિલ્કત બચાવવી.
5. મુખ્ય સુપ્રીમ કોર્ટ અને હાઇકોર્ટ ચુકાદાઓ:
🛡️ દેઓકીનંદન વિ. મુરલીધર (AIR 1956 SC 133)
જાહેર ટ્રસ્ટની મિલ્કત ટ્રસ્ટીઓની ખાનગી માલિકી ન હોય અને તેના ઉપયોગ માટે ન્યાયાલયની દેખરેખ જરૂરી છે.
🛡️ રાજ્ય ગુજરાત વિ. મનોહરસિંહજી પ્રદ્યુમન્સિંહજી (1997) 2 SCC 140
ટ્રસ્ટીઓએ ટ્રસ્ટના હિતમાં અને યોગ્ય રીતે કામ કરવું જરૂરી છે, અને જ્યારે હેતુ નિષ્ફળ થાય ત્યારે Cy-Pres સિદ્ધાંત લાગુ કરી શકાય.
🛡️ સુંદરદાસ વિ. રમપ્રકાશ (1977) 2 SCC 662
ટ્રસ્ટીમાં ખાલી જગ્યા ભરવી જરૂરી છે અને ટ્રસ્ટ ચાલુ રહે તે માટે નવા ટ્રસ્ટી નિમવા જોઈએ.
6. સારાંશ:
⚡ ટ્રસ્ટનું યોગ્ય સંચાલન જાળવવું જરૂરી છે.
⚡ જીવિત ટ્રસ્ટીએ કોર્ટ કે ચેરિટી કમિશનર પાસે અરજી કરીને નવા ટ્રસ્ટી નિમવા જોઈએ.
⚡ લાભાર્થીઓ પણ તેમની હિતસંરક્ષા માટે પગલાં લઈ શકે છે.
⚡ ટ્રસ્ટ મિલ્કતનું તાત્કાલિક સંરક્ષણ કરવું અનિવાર્ય છે.
⚡ જરૂર પડે ત્યારે ટ્રસ્ટનો હેતુ કોર્ટ દ્વારા સુધારી શકાય છે.
📞 ગુજરાતમાં વિશ્વાસ કેસ માટે કાયદાકીય માર્ગદર્શન
જો તમે ધોલેરા, અમદાવાદ કે ગુજરાતમાં ટ્રસ્ટ કે ટ્રસ્ટ સંપત્તિ અંગે કેસ લડી રહ્યા હોવ, તો તમે પ્રખ્યાત વકીલ શ્રી એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી સાહેબ નો સંપર્ક કરી શકો છો:
એડવોકેટ પરેશ એમ મોદી
📍 ઓફિસ નં. C/112, સુપથ-2 કોમ્પ્લેક્સ, કોહિનૂર પ્લાઝા સામે, જૂના વાડજ બસ સ્ટેન્ડ પાસે, આશ્રમ રોડ, અમદાવાદ – 380013
📞 મોબાઈલ: +91 9925002031
📠 ઓફિસ લૅન્ડલાઇન: +91-79-48001468
📧 ઇમેઇલ: advocatepmmodi@gmail.com
🌐 વેબસાઇટ: www.advocatepmmodi.in
